زیست‌شناسی سرخرطومی Lixus fasciculatus به‏عنوان مهارکنندۀ درمنه‌ وحشی، Artemisia vulgaris در منطقۀ ارومیه

زیست‌شناسی سرخرطومی ساقه‌خوار درمنۀ وحشی Lixus fasciculaus Boheman (Col., Curculionidae) روی Artemisia vulgaris L. (Asteraceae) در اطراف ارومیه مورد مطالعه قرارگرفت. نتایج نشان داد که این سرخرطومی یک نسل در سال دارد و به شکل لارو کامل داخل ساقه‌های خشکیده گیاه میزبان زمستان‌گذرانی می‌کند. خروج حشرات کامل از اواسط اردیبهشت ماه آغاز می‌شود و پس از خروج، از برگ‏های تازه گیاه میزبان تغذیه و در طول زندگی خود به‏طور متناوب جفت‌گیری می‌کنند. سرخرطومی‌های ماده، با حفر سوراخی در ساقه درمنه تخم‌های خود را به‏صورت انفرادی درون ساقه‌ها قرارداده و روی آن‌ها را با بقایای گیاهی حاصل از جویدن ساقه‌ها می‌پوشانند. میانگین باروری حشرات مادۀ سرخرطومی 6/4±4/23 تخم (دامنه 17 تا 32 تخم) برآورد شد. در شرایط طبیعی دورۀ رشد و نمو جنینی 8/1±3/8 روز (دامنه 6 تا 11 روز) طول کشید. لارو جوان پس از خارج شدن از تخم، با سوراخ کردن و نفوذ به درون ساقه از بافت‌های داخلی آن تغذیه می‌کند. لارو کاملاً رشد یافته یک حفره شفیرگی در درون ساقه ایجاد و نهایتاً در آن‌جا به شفیره تبدیل می‏شود. کامل شدن دوره لاروی بیش از 10 ماه طول می‌کشد. لاروهای کامل تا دهۀ اول اردیبهشت ماه سال بعد در داخل ساقه باقی مانده و از اواخر فروردین شفیره شدن آن‌ها آغاز می‌شود. بسته به شرایط آب و هوایی کامل شدن دورۀ شفیرگی 5/4±2/13 روز (دامنه 11 تا 19 روز) طول می‌کشد. حشرات کامل نسل جدید از اوایل اردیبهشت ماه ظاهر می‌شوند. در منطقۀ ارومیه لاروهای سرخرطومی L. fasciculatus توسط زنبورهای پارازیتوئیدRhaconotus aciculatus Ruthe, 1854  وSchizoprymnus telengai Tobias, 1976 (Hym.: Braconidae) و Eurytoma ussuriensis Zerova (1995) (Hym.: Eurytomidae) انگلی می‌شوند. ارتباط سرخرطومی L. fasciculatus با پارازیتوئیدهای ذکر شده و انتشار زنبورهای S. telengai و E. ussuriensisدر ایران نیز برای اولین‌بار گزارش می‌شود.